Ιστορία

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην 18η Αρχαία Ολυμπιάδα περίπου το 708 π.Χ.. και άλλαξε μορφή αρκετές φορές. Με την 77η Αρχαία Ολυμπιάδα, το πένταθλο ταξινομήθηκε γενικά σε τρία τμήματα: ο τριαγμός με άλμα, ακοντισμό και δισκοβολία, το στάδιον με αγώνα δρόμου, και η πάλη ως η τελική εκδήλωση. Τα τρία πρώτα αθλήματα ήταν μέρος μόνο του διαγωνισμού του πεντάθλου και γενικά δεν τα θεωρούσαν ως μεμονωμένα αθλήματα.
Είναι ασαφές κατά πόσον ο νικητής του πεντάθλου που επέλεγαν, ήταν ο νικητής και των πέντε αθλημάτων, ή ίσως αυτός που ανακηρύχθηκε νικητής τριών εξ αυτών. Ομοίως, οι ιστορικοί είναι αβέβαιοι ως προς το πώς διαγωνίζονταν στην πάλη και πώς επέλεγαν τον νικητή της.
Η μεγάλη ποικιλία των δεξιοτήτων που απαιτούνται για να ανταγωνιστεί κάποιος στο άθλημα αυτό σήμαινε ότι το σώμα των πενταθλητών ήταν ένα δείγμα φυσικού σώματος σε μεγάλη εκτίμηση. Στην Ρητορική  του, ο Αριστοτέλης παρατήρησε:
« κάλλος δὲ ἕτερον καθ᾽ ἑκάστην ἡλικίαν ἐστίν. νέου μὲν οὖν κάλλος τὸ πρὸς τοὺς πόνους χρήσιμον ἔχειν τὸ σῶμα τούς τε πρὸς δρόμον καὶ πρὸς βίαν, ἡδὺν ὄντα ἰδεῖν πρὸς ἀπόλαυσιν: διὸ οἱ πένταθλοι κάλλιστοι, ὅτι πρὸς βίαν καὶ πρὸς τάχος ἅμα πεφύκασιν: ἀκμάζοντος δὲ πρὸς μὲν πόνους τοὺς πολεμικούς, ἡδὺν δ᾽ εἶναι δοκεῖν μετὰ φοβερότητος: γέροντος δὲ πρὸς μὲν πόνους τοὺς ἀναγκαίους ἱκανόν, ἄλυπον δὲ διὰ τὸ μηδὲν ἔχειν ὧν τὸ γῆρας λωβᾶται.  » — Αριστοτέλης, Ρητορική (βιβλ. 1, κεφ. 5, στ. 12).